Od 1954 roku istniał podział kraju na gromady. Jednostki te były zbyt małe, a gromadzkie rady narodowej zbyt słabe finansowo i miały bardzo wąskie kompetencje, mimo stopniowego rozszerzania ich funkcji i tworzenia coraz to większych gromad. Podjęto więc zasadnicze środki zmierzające do zmian. Te sprawy omawiał VI Zjazd PZPR w 1971 roku oraz VI Plenum PZPR z 1972 roku. W dniu 29 listopada 1972 roku Sejm uchwalił ustawę O utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. Na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie powstała Rada Narodowa gminy Garwolin. Uchwała weszła w życie 1 stycznia 1973 roku. Był „to terenowy organ władzy państwowej i samorządu społecznego na terenie podległym sobie, wybierane przez ludność gminy na okres czterech lat”.
W skład gminy Garwolin weszły miejscowości Budy Uśniackie, Czyszkówek, Ewelin, Górki, Izdebnik, Jagodne, Krystyna, Lucin, Miętne, Niecieplin, Puznów Nowy, Puznów Stary, Rębków, Rębków Parcele, Ruda Talubska, Sławiny, Stara Huta, Stoczek, Sulbiny, Taluba, Unin Kolonia, Uśniaki, Wilkowyja, Władysławów, Wola Rębkowska, Wola Władysławowska, Zakącie. Powyższe miejscowości wchodziły uprzednio w skład gromad: Wola Rębkowska, Ruda Talubska, Marianów, Budy Uśniackie, Głosków i Górzno.
W nowym ustroju gminnym rozdzielono funkcje stanowiące od wykonawczych. Organem uchwałodawczym była gminna rada narodowa. Rada spośród swego grona wybierała prezydium i komisje. Przewodniczącym rady zostawał zwyczajowo pierwszy sekretarz odpowiedniej instancji PZPR. Przewodniczący GRN, jego zastępcy i szefowie komisji tworzyli Prezydium gminnej rady narodowej. Na sesjach prezydium omawiano kwestie organizacyjne GRN. Obsługą administracyjną i kancelaryjną gminnej rady narodowej i jej organów zajmował się inspektor d/s rady narodowej i biuro rady. Inspektor służbowo podlegał przewodniczącemu, zatrudniony i finansowany przez Naczelnika.
Do zadań rady narodowej gminy należało uchwalenie rocznych i wieloletnich planów społeczno-gospodarczych rozwoju miasta-gminy oraz koordynowanie i kontrolowanie ich wykonania, uchwalanie budżetu na rok przyszły i kontrola jego wykonania, dysponowanie środkami funduszów celowych nie związanych bezpośrednio z budżetem, uchwalanie planu zagospodarowania przestrzennego terenu gminy.
Rada narodowa funkcjonowała w oparciu o uchwalony przez siebie regulamin. Rada Narodowa Gminy obradowała na sesjach, na których podejmowała uchwały, które jako organ wykonawczy realizował naczelnik gminy.
Organem wyższego szczebla była początkowo powiatowa rada narodowa, natomiast od 1 lipca 1975 roku wojewódzka rada narodowa (w Siedlcach). W mieście Garwolin urządzono Urząd Gminy jako terenowy organ administracji państwowej do wykonywania zadań naczelnika gminy. Urząd rozpoczął pracę 1 stycznia 1973 roku na mocy ustawy z 29 listopada 1972 roku O utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. Urząd funkcjonował w oparciu o Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 listopada 1972 r. „w sprawie zakresu działania naczelnika gminy, organizacji i zadań urzędu gminy oraz niektórych spraw pracowniczych”. Sprawy organizacji Urzędu Gminy regulowało też Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 kwietnia 1984 r. w sprawie zasad organizacji i funkcjonowania urzędów terenowych organów administracji państwowej; Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 grudnia 1987 r. w sprawie zasad organizacji i funkcjonowania urzędów terenowych organów administracji państwowej.
Urząd Gminy zasadniczo dzielił się na trzy części: Biuro Urzędu kierowane przez sekretarza Biura Urzędu Gminy, Gminną Służbę Rolną kierowaną przez agronoma gminnego i Urząd Stanu Cywilnego na czele z kierownikiem.
Od 1 stycznia 1973 roku pracę rozpoczął Urząd Gminy Garwolin. Pracownicy mieli angaż od października poprzedniego roku. W większości pochodzili z biur gromadzkich gromad funkcjonujących na terenie gminy. Na czele Urzędu stanął Naczelnik Henryk Witak powołany przez wojewodę warszawskiego. Na czele Biura Urzędu Gminy stanęła Genowefa Boryń – dawny sekretarz gromadzki. Pełniła ona także ważne funkcje w Gminnym Komitecie Frontu Jedności Narodu. Potem została także Przewodniczącą Kolegium Karno-Administracyjnego przy Naczelniku. Gminną Służbą Rolną kierowała Wiesława Ruta – dawny agronom gromadzki. Główną Księgową Urzędu Gminy została Maria Kowalska. Pierwsza sesja Gminnej Rady Narodowej miała miejsce 5 stycznia 1973 roku w lokalu Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Garwolinie. W skład Gminnej Rady Narodowej (GRN) wchodziło 66 radnych. Byli to radni wybrani jeszcze w 1969 roku do gromadzkich rad narodowych. Ich kadencja jeszcze się nie skończyła i przez kilka miesięcy pełnili mandaty członków GRN Garwolin.
W sesji wziął udział sam Przewodniczący Powiatowej Rady Narodowej – Witold Zięba. Byli przedstawiciele władz partyjnych (ZSL – Jan Ptaszek i PZPR – Zbigniew Radziej), przewodniczący Gminnego Frontu Jedności Narodowej – Stefan Gora oraz mianowany przez Wojewodę Naczelnik Gminy. Sesję otworzył najstarszy radny Michał Mędziło. Natomiast Stefan Gora w imieniu stronnictw politycznych zaproponował skład Prezydium Gminnej Rady Narodowej: Józef Stępień jako Przewodniczący, Bolesław Łubian – Zastępca. Wybrano ich jednogłośnie. W ten sam sposób wyłoniono przewodniczących komisji gminnych. Przewodniczący, jego Zastępca oraz szefowie komisji tworzyli Prezydium Gminnej Rady Narodowej:
Przewodniczący komisji gminnych:
Nazwa komisji |
Imię i nazwisko |
---|---|
Komisja Rozwoju Gospodarczego i Zaopatrzenia |
Henryk Szarek |
Komisja Rolnictwa |
Jerzy Sekuła |
Komisja Oświaty, Kultury i Spraw Socjalnych |
Krystyna Sasimowska |
Komisja Ładu i Porządku Publicznego |
Władysław Winek |
W ten sposób rozpoczęła działalność Gmina Garwolin. Do ważniejszych osób w Gminie należały także:
Radna WRN |
Jadwiga Jaworska |
---|---|
Dyrektor Zbiorczej Szkoły Gminnej |
Andrzej Piesiewicz, potem Edmund Mucha (od 1977) |
Prezes GS Wola Rębkowska |
Adolf Lipiński, następnie Henryk Szarek (1977) |
Prezes MiG ZSL |
Jan Ptaszek |
Dyrektor SKR Garwolin |
Marian Ruta |
Dyrektor Banku Spółdzielczego |
Henryk Kondej |
Sekretarz GK FJN |
Genowefa Boryń |
Dyrektor ZSR Miętne |
Ryszard Domański |
Pierwsze wybory do gminnych rad narodowych przeprowadzono dopiero 9 grudnia 1973 roku. W skład GRN Garwolin weszło 50 radnych
- Lach Antoni,
- Walenda Józef,
- Krzyśpik Zygmunt,
- Elmerych Leonard,
- Rękawek Aleksander,
- Kujda Irena,
- Narecki Ryszard,
- Maśniak Tadeusz,
- Kęder Bolesław,
- Mętrak Józefa,
- Nowicka Maria,
- Gręda Piotr,
- Kurach Jan,
- Mazur Andrzej,
- Kowalska Genowefa,
- Kęsik Zdzisław,
- Gora Mieczysław,
- Gajewska Helena,
- Rękawek Halina,
- Rękawek Czesław,
- Suchecki Włodzimierz,
- Stępień Józef,
- Sasimowska Krystyna,
- Urbański Marian,
- Miernicki Florian,
- Gawryś Bolesław,
- Lusawa Władysław,
- Gontarz Jan,
- Młot Jadwiga,
- Kucharzewski Stanisław,
- Gontarz Antoni,
- Szarek Henryk,
- Witak Stefan,
- Piotrowski Jan,
- Sekuła Jerzy,
- Rychlik Stanisław,
- Szczypek Eugeniusz,
- Kocyk Stanisław,
- Tokarska Władysława,
- Santorek Mieczysław,
- Gora Stefan,
- Mędzidło Michał,
- Szczypek Henryk,
- Mianowski Zygmunt,
- Rękawek Zygmunt,
- Radziej Zbigniew.
W dniu 19 grudnia 1973 roku zebrała się GRN w pierwszej kadencji. Na sesji obecny był Sekretarz KP PZPR, który mówił: „Polityka Partii w zakresie intensyfikacji produkcji rolnej, jest bardzo słuszna, gdyż najważniejszą potrzebą jest i będzie przede wszystkim żywność. Dlatego też należy się uznanie dla rolników tutejszej gminy za zwiększenie hodowli oraz osiąganie coraz to lepszych wyników w produkcji rolnej”. Na Przewodniczącego GRN wysunięto Zbigniewa Radzieja, na pierwszego Zastępcę Józefa Stępnia, na drugiego Zastępcę Jana Kuracha. Powyższe osoby wchodziły do Prezydium z „klucza partyjnego”.
Przewodniczącym GRN zostawał ówcześnie I sekretarz PZPR w gminie. Oczywiście jednogłośnie to zaakceptowano. W skład Prezydium wchodzili także przewodniczący komisji:
Nazwa komisji |
Imię i nazwisko przewodniczącego |
---|---|
Komisja Rozwoju Gospodarczego i Zaopatrzenia |
Henryk Szarek |
Komisja Rolnictwa |
Jerzy Sekuła |
Komisja Oświaty, Kultury i Spraw Socjalnych |
Krystyna Sasimowska |
Komisja Ładu i Porządku Publicznego |
Zygmunt Krzyśpik |
Gmina Garwolin miała problem z siedzibą. Brakowało sali na sesje GRN, które odbywały się przez długie lata w zaprzyjaźnionych instytucjach. Natomiast nie bardzo było wiadomo, co robić z budynkami po gromadzkich radach narodowych. W budynku po prezydium w Budach Uśniackich mieszkańcy chcieli zorganizować ośrodek zdrowia. Postulat jednak został uznany za nierealny ze względu na brak funduszy i personelu lekarskiego. W Marianowie – Wilkowyi było podobnie. Chciano tam utworzyć ośrodek zdrowia i postulat ludności w połowie lat siedemdziesiątych „był w trakcie realizacji”. Zmiany we władzach partyjnych oznaczały automatyczne zmiany we władzach Prezydium GRN. Na przykład w grudniu 1974 roku PZPR podjęło decyzję o przesunięciu Przewodniczącego GRN i jednocześnie szefa Partii w Gminie do sąsiedniej gminy Sobolew. Zbigniew Radziej zrzekł się mandatu i funkcji w GRN Garwolin. Jednocześnie 28 grudnia 1974 w głosowaniu jawnym przegłosowano Czesława Tomaszka na nowego Przewodniczącego GRN. Tomaszek został bowiem nowym I sekretarzem PZPR w Gminie Garwolin.
Opis szkolnictwa Gminy Garwolin w połowie lat siedemdziesiątych znalazł się w prasie lokalnej: „W gminie Garwolin sieć placówek oświatowych stanowi siedem szkół podstawowych, Technikum Hodowlane w Miętnem oraz przedszkole w Woli Rębkowskiej. W szkołach podstawowych rozpoczęło w tym roku naukę ponad 1800 uczniów [1300?], w tym blisko 250 pierwszoklasistów. By poprawić dzieciom wiejskim warunki nauki –rozwiązano punkty filialne z klasami łączonymi w Sulbinach i Krystynie. Uczniowie przeszli stąd do szkół wyżej zorganizowanych w Garwolinie i Woli Rębkowskiej. W tym roku została oddana na rok przed terminem – nowa Szkoła Zbiorcza w Garwolinie, gdzie odbyła się tegoroczna centralna inauguracja roku szkolnego. Nowa szkoła dysponuje 28 nowoczesnymi pracowniami przedmiotowymi wyposażanymi przez poszczególne kuratoria w kraju. Uczniowie mają też do dyspozycji świetlicę, jadalnie z pełnym zapleczem kuchennym, gabinet lekarski i salę gimnastyczną. 22 sierpnia 1977 rozpoczęło tu naukę 712 uczniów. Młodzież z pobliskich wsi Sulbiny, Sławiny i Czyszkówka dojeżdża do szkoły autobusami kursowymi PKS. W gminie Garwolin w tym roku wszystkie sześcioletnie dzieci przygotowują się do nauki w ogniskach przedszkolnych. Opieką przedszkolną objęto 22% dzieci w wieku 3-5 lat. Chodzą one do przedszkoli w Garwolinie i Woli Rębkowskiej. W 1979 roku gmina wzbogaci się o jeszcze jedną nowoczesną szkołę podstawową w Michałówce, gdzie w tym roku rozpoczęto już prace budowlane. Obok szkoły zostanie wybudowane przedszkole i domki nauczycielskie. Projektowana jest również budowa domu nauczycielskiego dla dwunastu rodzin przy Zbiorczej Szkole Gminnej w Garwolinie. Nauczaniem zajmuje się w gminie 75 nauczycieli. Zapewniono obsadę specjalistyczną do poszczególnych przedmiotów nauczania. (….) Dużą wagę przywiązują garwolińskie szkoły do upowszechniania kultury fizycznej. Zwiększono liczbę godzin wychowania fizycznego w klasach I-IV, wprowadzono rozszerzony program WF w klasach starszych, aktywnie działają cztery szkolne kluby sportowe, a dla młodzieży z wadami postawy zorganizowano punkt gimnastyki korektywnej. W gminie są cztery sale gimnastyczne oraz siedem boisk uniwersalnych”. Dumą gminy była Zbiorcza Szkoła Gminna w Garwolinie. Nowy budynek zwano „przepięknym”. W Miętnem działał Zespół Szkół Rolniczych, którym również gmina się chwaliła. Mieszkańcy wsi Miętne i Jagodne pomagali przy budowie szkoły w Michałówce. Prasa regionalna w latach siedemdziesiątych opisywała rozwój kultury w gminie. „W Rębkowie klub Prasa-Książka-Ruch sąsiaduje z okazałym budynkiem remizy strażackiej. W przeciwieństwie do skromnego pomieszczenia klubu, który cieszy się powodzeniem w świetlicy przy remizie nic się nie dzieje. Jest ona stale zamknięta na cztery spusty i otwierana tylko w soboty – na zabawy taneczne, z których dochód płynie do kieszeni OSP. W Rębkowie działa stale dziecięcy zespół dramatyczny, ale dorośli miłośnicy teatru również przygotowują własne inscenizacje. Zgłaszają się chętni do zespołu muzycznego, jest nawet trochę instrumentów. Sęk jednak w tym, że nie można pogodzić ambitnych zamierzeń i potrzeb z ciasnym lokalem klubowym. Garwoliński Ruch próbował dogadać się ze strażakami, aby część obiektu OSP wykorzystać na wygodne centrum Rębkowskiej kultury. Zabiegi te wszakże spełzły na niczym, wskutek opozycji strażaków. Wydaje się, że strażaków trzeba przełamać. Wszak obiekt jest dobrem publicznym. A może nowe władze administracyjne gminy Garwolin, której Rębków podlega, znajdą dość energii, aby wreszcie z tą sprawą się uporać”. Tak opisywano Klub w Rębkowie w 1973 roku. Artykuł prasowy z 1977 roku był już bardziej optymistyczny. „Przed Klubem Ruchu w Rębkowie grupa dzieci czeka na otwarcie. Drzwi jeszcze zamknięte, gospodyni klubu nie skończyła sprzątania, ale za chwilę młodzież zajmie nieliczne stoliki, zamówi lemoniadę, poprosi o gry. Popołudniowe godziny należą w klubie do młodzieży. Jedyne w Rębkowie miejsce, gdzie można się spotkać, obejrzeć telewizję, pograć w wiele gier. A od kiedy wstawiono automat „piłka nożna” ustawiają się kolejki chętnych spróbowania swych umiejętności. (….) Wracamy do klubu gdzie już większość stanowią dorośli, siedzą przy lemoniadzie wpatrzeni w telewizor, przekrzykują się, widać że czują się w klubie jak u siebie. Gdzie zresztą pójść. W dużej sali remizy – pusto, druga sala świetlicowa pusta. (….) Niemal troi się gospodyni Henryka Rzewuska, organizując imprezy. (…) Są zespoły szachowe, warcabów, piosenkarski. Na wykłady Uniwersytetu Powszechnego przychodzi do 40 osób. (….) Najmłodsi bywalcy klubu malują, robią wycinanki, teraz przygotowują imprezę Dni Dziecka i Matki. Będą laurki, występy i zabawa.(….)”.
Gmina Garwolin funkcjonowała w ramach województwa warszawskiego ( od 1938 roku). W czerwcu 1975 roku w wyniku reformy podziału administracyjnego gminę Garwolin włączono w skład nowego województwa siedleckiego (od 1 lipca 1975). Zlikwidowano przy tym powiat garwoliński. Część uprawnień powiatów przejęły gminy, resztę województwa.
W 1977 roku nastąpiła zmiana na stanowisku Naczelnika Gminy. 15 czerwca 1977 roku na forum GRN opiniowano nowego Naczelnika. Przybyły z Siedlec przedstawiciel Wojewody powiedział, że pan Witak złożył rezygnację i zaproponowano Jerzego Górskiego. Radni zaopiniowali go pozytywnie. W końcu tego roku (1977) podsumowano upływającą kadencję GRN Garwolin. Do osiągnięć zaliczono:
- Oddano do użytku Zespół Szkół Rolniczych w Miętnem (trwała rozbudowa),
- Wybudowano nowoczesny budynek Zbiorczej Szkoły Gminnej,
- Rozpoczęto budowę szkoły w Michałówce,
- Rozpoczęto budowę tuczarni w Rębkowie (koszt 12 mln zł),
- Czynem społecznym wybudowano 3,7 km dróg i ulepszono 3,5 km,
- Wybudowano remizy strażackie w Woli Władysławowskiej, Izdebniku, Wilkowyi, świetlicę w Rębkowie,
- Wybudowano salę gimnastyczną przy SP Ruda Talubska i Wilkowyja,
- Oddano do użytku Ośrodek Zdrowia w Marianowie i Rudzie Talubskiej.
Sprawozdanie zakończono słowami: „Dynamiczny rozwój naszej Gminy we wszystkich dziedzinach życia społeczno-gospodarczego i kulturalnego wywiera wpływ na efekty poprawy warunków bytowych ludności”. W lutym 1978 roku przeprowadzono wybory do rad narodowych. W skład GRN Garwolin weszło 40 radnych:
- Biernacki Jan,
- Domańska Ewa,
- Domarecki Feliks Marian,
- Elmerych Edward Leonard,
- Gora Mieczysław,
- Gora Stefan,
- Górka Wacław,
- Karpisz Stanisław,
- Kowalski Edward,
- Kujda Irena,
- Kurach Jan,
- Kurowski Leon,
- Krzyśpik Zygmunt,
- Liszewska Elżbieta,
- Lusawa Władysław,
- Mianowski Stanisław,
- Narecki Ryszard,
- Przybysz Feliks,
- Przybysz Zofia,
- Ptaszek Jan,
- Rękawek Jadwiga,
- Sabała Kazimierz,
- Saganek Adam,
- Sasimowska Krystyna,
- Sekuła Jerzy,
- Siarkiewicz Leon,
- Sikora Maria,
- Srebnicka Teresa,
- Stępień Józef,
- Szarek Henryk,
- Tomaszek Czesław,
- Tudek Halina,
- Urbański Marian,
- Wichowski Tadeusz,
- Wielgosz Henryk,
- Winek Stanisław,
- Winek Głowala Władysława,
- Witak Wiesław,
- Wyglądała Teresa.
Na pierwszej sesji w dniu 17 lutego 1978 roku zgłoszono na Przewodniczącego GRN Czesława Tomaszka. Został przyjęty jednogłośnie. W skład Prezydium weszli ostatecznie:
Imię i nazwisko |
Funkcja |
---|---|
Czesław Tomaszek |
Przewodniczący GRN |
Marian Urbański |
Zastępca |
Jan Ptaszek |
Zastępca |
Feliks Przybysz |
Przewodniczący Komisji Rozwoju Gospodarczego i Zaopatrzenia |
Jerzy Sekuła |
Przewodniczący Komisji Rolnictwa |
Krystyna Sasimowska |
Przewodniczący Komisji Wychowania, Oświaty, Kultury i Spraw Socjalnych |
Józef Stępień |
Przewodniczący Komisji Przestrzegania Prawa i Porządku Publicznego |
Do ważniejszych osób w gminie należeli także:
Dyrektor Zespołu Szkół Rolniczych |
Ryszard Domański |
---|---|
Dyrektor Gminny Szkół |
Andrzej Piesiewicz |
Dyrektor SKR Garwolin |
Marian Ruta |
Radna WRN |
Teresa Syga |
Kierownik Biblioteki |
Wiesława Górka |
Nadleśniczy |
Wojciech Lenarczyk |
Przewodniczący MG ZSMP |
Tadeusz Barankiewicz |
Prezes GK ZSL |
Józef Rękawek |
Sołtysi gminy w 1978 roku:
Budy Uśniackie |
Młot Ryszard |
---|---|
Ewelin |
Syga Teresa |
Jagodne |
Majsterek Stanisław |
Czyszkówek |
Narecki Ryszard |
Górki |
Nowek Czesław |
Izdebnik |
Domarecki Stanisław |
Krystyna |
Kobus Jan |
Lucin |
Mianowski Stefan |
Miętne |
Wirtek Jan |
Niecieplin |
Szymborski Stanisław |
Puznów Nowy |
Czajka Franciszek |
Rębków |
Rychlik Stanisław |
Rębków Parcele |
Parzyszek Stefan |
Ruda Talubska |
Walenda Józef |
Sławiny |
Kałaska Wincenty |
Stara Huta |
Pyza Stanisław |
Puznów Stary |
Górski Władysław |
Stoczek |
Szczypek Eugeniusz |
Sulbiny |
Kocoń Marian |
Uśniaki |
Winek Stanisław |
Wilkowyja |
Głaszczka Stefan Jan |
Władysławów |
Kuk Bolesław |
Wola Rębkowska |
Głaszczka Stanisław |
Wola Władysławowska |
Kurowski Leon |
Zakącie |
Elmerych Edward Leonard |
Taluba |
Pyra Piotr |
Kolonia Unin |
Kędziorek Jan |
Tak jak za czasów gromadzkich rad narodowych dużo uwagi poświęcano sprawom rolnictwa. Rolnicy, którzy oddawali do skupu za mało płodów rolnych byli wzywani do Urzędu Gminy i przeprowadzano z nimi ostrzegawcze rozmowy.
W końcu lat siedemdziesiątych pogłębiał się kryzys gospodarczy. W raporcie za rok 1979 czytamy: „Ze względu na bardzo duże braki cementu w ubiegłym roku nie zostały zrealizowane zadania inwestycyjne w zakresie budowy dróg na terenie gminy. Oddano w 1979 roku tylko drogę w Puznowie na odcinku 600 mb. Przy udziale czynów społecznych modernizowano drogi w kilku miejscowościach. W 1980 roku planowano oddać do użytku drogę Jagodne-Puznów.”Ciągnęła się sprawa rozbudowy szkoły w Miętnem i budowy szkoły w Michałówce. Brakowało materiałów i fachowców.
W gminie istniały trzy ośrodki zdrowia: Wola Rębkowska, Ruda Talubska i Marianów oraz przychodnia rejonowa w Garwolinie. Bardzo trudne warunki lokalowe posiadał ośrodek zdrowia w Woli Rębkowskiej. Biblioteki działały w Woli Rębkowskiej i Rudzie Talubskiej. W 1979 roku oddano do użytku przedszkole w Miętnem. Przedszkole działało też w Woli Rębkowskiej, ale w bardzo złym stanie. Szkoły w gminie wymagały generalnych remontów.
Z powodu braku funduszy wiele klubów młodzieżowych na wsiach zostało zlikwidowanych.Handel w gminie organizowała Gminna Spółdzielnia w Woli Rębkowskiej, która dysponowała siecią 30 sklepów. Z powodu dużego spożycia alkoholu władze gminy podjęły decyzję o zaprzestaniu jego sprzedaży w sklepach GS-u: Ruda Talubska, Wilkowyja, Ewelin, Niecieplin, Sławiny, Puznów Stary, Górki, Budy Uśniackie.
W lipcu 1980 roku rozpoczęły się strajki w Świdniku i Lublinie, które wkrótce objęły cały kraj i doprowadziły do powstania „Solidarności”. Te wydarzenia miały pewien wpływ na gminę Garwolin. Na przykład sesje GRN nie mogły dojść do skutku z powodu braku quorum (ówcześnie radni pracowali społecznie). Gdy w listopadzie 1980 roku doszła do skutku sesja GRN Przewodniczący mówił o braku aktywności radnych. Przewodniczący dowodził, że „radni powinni dawać przykład, dopingować władze administracyjne w załatwieniu palących spraw, sygnalizować o sprawach bolących społeczeństwo”. Przewodniczący mówił też o sytuacji w kraju, a zwłaszcza o kryzysie, który miał zostać przezwyciężony przez wzmożenie kontroli i zwiększenie produkcji.
Niestety brak jest danych odnośnie gminy w latach 1981-1984. W archiwum w Siedlcach brak jest dokumentów z tego okresu. W tym czasie miał miejsce stan wojenny (od grudnia 1981 roku). Z kolejnych akt wiemy, że funkcję Przewodniczącego GRN utrzymał Czesław Tomaszek. Zmiana nastąpiła na stanowisku Naczelnika Gminy. W 1984 roku funkcję tę pełnił Jan Kurch (na pewno już pełnił tą funkcję w roku 1982), brak danych kiedy został mianowany. Nie zanotowano za to zmian na stanowisku Sekretarza Biura Urzędu Gminy (Genowefa Boryń). Wybory do rad narodowych powinny odbyć się w 1982 roku, jednak z uwagi na stan wojenny kadencja rad narodowych została przedłużona do 1984 roku. W czerwcu tego właśnie roku weszła w życie nowa ustawa o radach narodowych i samorządzie lokalnym. Wprowadzono rady sołeckie i pewne formy samorządu wiejskiego. Funkcjonował fundusz sołecki pozostający w gestii sołectw.
W czerwcu 1984 roku przeprowadzono wybory do rad narodowych. W składzie GRN Garwolin znaleźli się:
- Chciałowski Michał,
- Siarkiewicz Leon,
- Krzyśpik Zygmunt,
- Kościesza Joanna,
- Janisiewicz Jan,
- Rybicki Henryk,
- Ornat Stefan,
- Boratyński Stanisław,
- Ruta Marian,
- Mikulska Maria,
- Kujda Irena,
- Łuczyński Krzysztof,
- Konopacki Andrzej,
- Domarecki Stefan,
- Tomaszek Czesław,
- Kowalski Edward,
- Mikulski Krzysztof,
- Łysiak Klotylda,
- Kałaska Wincenty,
- Wyglądała Teresa,
- Kępka Wiesław,
- Czajka Barbara,
- Zieliński Tadeusz,
- Trzciński Stanisław,
- Smolarek Ryszard,
- Jarzyna Jan,
- Winek Stanisław,
- Krupa Bolesław,
- Piłka Stefania,
- Srebnicka Teresa,
- Zapałowski Tomasz,
- Pyza Stanisław,
- Głowienko Antoni,
- Szubiński Marek,
- Mianowska Władysława,
- Szarek Henryk,
- Zieliński Bogdan,
- Urbański Marian,
- Gora Stefan,
- Ptaszek Jan,
- Winek-Głowala Władysława,
- Kowalski Stanisław,
- Przybysz Feliks,
- Barankiewicz Tadeusz.
Pierwsza sesja GRN miała miejsce 29 czerwca 1984 roku. Wybrano władze gminne. Dotychczasowy Przewodniczący GRN – Czesław Tomaszek zaproponował na stanowisko Przewodniczącego Feliksa Przybysza („długoletni działacz rad narodowych, posiadający ogromne doświadczenie i wyniki swojej działalności społecznej, zaangażowany w rozwój społeczno-gospodarczy gminy”). Głosowanie było jawne i jednogłośne. Na Przewodniczącego przegłosowano Feliksa Przybysza, na jego zastępców: Jana Ptaszka i Marię Mikulską. Powołano także skład komisji i ich przewodniczących:
Nazwa komisji |
Imię i nazwisko przewodniczącego |
---|---|
Komisja Rolnictwa, Gospodarki Żywnościowej |
Marian Ruta |
Komisja Oświaty, Kultury i Spraw Socjalnych |
Irena Kujda |
Komisja Prawa i Porządku Publicznego |
Marian Urbański |
Komisja ds. Samorządu |
Antoni Głowienko |
Do ważniejszych osób w gminie należeli także:
Przewodniczący KG PRON |
Piotr Gręda |
---|---|
Dyrektor ZSR Miętne |
Franciszek Bogowski |
Dyrektor GZEASZ Michałówka |
Janusz Rękawek |
Prezes GK ZSL |
Józef Rękawek |
Przewodniczący GZ ZSMP |
Hanna Paziewska |
W listopadzie 1984 roku wybierano samorząd wiejski. „Stwierdzamy, że kampania wyborcza przebiegła sprawnie, nie było przypadków wrogiej działalności. Duży udział mieszkańców w zebraniach wyborczych świadczy o normalizacji sytuacji społeczno-politycznej w gminie, akceptowaniu ustawy, przyjętej przez Sejm w lipcu 1983 roku” – zapisano w aktach gminnych.
Wśród przewodniczących rad sołeckich znalazło się 7 członków PZPR, 3 członków ZSL i 11 bezpartyjnych. „Dyskusja na zebraniach toczyła się wokół zagadnień i problemów wsi i gminy. Dyskutowano nad realizacją wniosków przyjętych w czasie kampanii wyborczej. (..) Ogółem zgłoszono 55 wniosków. Większość z nich dotyczy poprawy przejezdności dróg lokalnych, dowozu dzieci i młodzieży do szkoły, funkcjonowania telefonów i oświetlenia na wsi oraz poprawy stanu budynków użyteczności publicznej (strażnice OSP, sklepy itp)”. Przewodniczącymi rad sołeckich zostali: Mroczek Sylwester, Pyza Stanisław, Kuk Bolesław, Młot Józef, Kurowski Leon, Gora Mieczysław, Rękawek Wiesław, Górski Władysław, Zieliński Tadeusz, Lacek Marian, Janaszek Zygmunt, Fronczyk Edward, Kałaska Wincenty, Mroczek Adolf, Głaszczka Jan Stefan, Elmerych Leonard, Gręda Piotr, Mianowski Tadeusz, Szarek Maria, Janisiewicz Jan, Rychlik Stanisław, Parzyszek Henryk, Kobus Jan, Syga Teresa, Kondej Mirosław, Owczarczyk Stanisław. Część z powyższych osób pełniła również funkcje sołtysów. W dniu 21 grudnia 1984 roku zatwierdzono statuty Samorządów Mieszkańców Wsi.
W latach osiemdziesiątych sytuacja gospodarcza nie poprawiała się. W aktach gminnych zapisano: „Przydział materiałów budowlanych jest niezadowalający i nie zaspokaja potrzeb w pełni we wszystkich rodzajach budownictwa wiejskiego.” W połowie lat osiemdziesiątych działało 7 szkół podstawowych i Zespół Szkół Rolniczych w Miętnem. Postanowiono budować nową szkołę w Woli Władysławowskiej, „bowiem w tym rejonie dotychczas była biała plama”. Na wsiach działały dwa kluby rolników: w Puznowie i Rębkowie. Działała Gminna Biblioteka Publiczna, 3 filie i 15 punktów. W ramach „Programu Rozwoju Kultury” w gminie Garwolin (lata 1980-1990) udało się: wyremontować GBP w Woli Rębkowskiej, wyposażono w potrzebny sprzęt Klub Młodego Rolnika w Puznowie Starym, utworzono i wyposażono czytelnię przy GBP w Woli Rębkowskiej, zorganizowano Ośrodek Nowoczesnej Gospodyni w Budach Uśniackich. Mieszkańcy gminy postulowali o wodociągi. W połowie lat osiemdziesiątych budowa miała ruszyć przy wodociągach w Rębkowie i Miętnem. Przedstawiciel z Siedlec mówił, że pieniędzy na ten cel nie brakuje, ale brakuje wykonawców.
W 1988 roku w gminie zwodociągowanych było zaledwie 6 wsi. Duża część z nich korzystała z wodociągu Miętne III. Do 22 lipca 1988 roku planowano oddać do użytku wodociąg w Rębkowie. W końcu lat siedemdziesiątych weszła w życie ustawa o rentach rolnych. Rolnicy w zamian za przekazanie ziemi na Państwowy Fundusz Ziemi otrzymywali renty. W 1985 roku PFZ w gminie Garwolin miał już 111 ha. Grunty te użytkował SKR Garwolin (z siedzibą w Garwolinie). SKR miał do dyspozycji 55 ciągników. W całej gminie w 1985 roku notowano 271 ciągników. W gminie notowano 1961 gospodarstw rolnych zajmujących powierzchnię 10 358 ha.
Handel w gminie nadal prowadziła Gminna Spółdzielnia Wola Rębkowska, która w 1985 roku miała do dyspozycji 22 placówki handlu detalicznego, 5 składnic magazynowych, 4 zakłady usługowe oraz zakład gastronomiczny.
W trakcie kadencji 1984-1988 Gminna Spółdzielnia SCh przeprowadziła następujące inwestycje:
- Oddano do użytku dwa pawilony branży spożywczo-przemysłowej w Woli Rębkowskiej
- Uruchomiono sklep owocowo-warzywny w Woli Rębkowskiej
- Oddano do użytku zakład fryzjerski w Woli Rębkowskiej i zakład stolarski w Puznowie Starym.
W Woli Rębkowskiej funkcjonowała także Gminna Biblioteka Publiczna z filiami w Rudzie Talubskiej, Rębkowie i Puznowie. W połowie lat osiemdziesiątych filia biblioteki w Rudzie Talubskiej została przeniesiona do innego budynku, odnowiono budynki w Puznowie i GBP w Woli Rębkowskiej. Najgorsze warunki posiadała filia w Rębkowie. W Rębkowie i Puznowie funkcjonowały ponadto kluby kultury. Wznowiły one działalność (Rębków od połowy 1987, Puznów od 1 listopada 1986). Działało 15 punktów bibliotecznych, w tym dwa w szkołach (Wilkowyja i Wola Władysławowska), reszta w domach prywatnych. Koła Gospodyń Wiejskich w gminie skupiały około 600 kobiet. „Koła kontynuują i propagują wśród młodych kobiet tradycje sztuki ludowej w zakresie tkactwa i haftu”. Szkoły Podstawowe w Michałówce i ZSR w Miętnem miały dobrze wyposażone świetlice. Rozpoczęto budowę nowej szkoły w Woli Rębkowskiej. Na terenie gminy działało 6 kół Ludowych Zespołów Sportowych. Gmina dysponowała trzema ośrodkami zdrowia: Ruda Talubska, Wilkowyja i Wola Rębkowska.
Dumą gminy była Szkoła Rolnicza Miętne, która w 1988 roku kształciła 810 uczniów. Był też internat na 420 miejsc. Szkoła miała do dyspozycji salę gimnastyczną i basen. Przy szkole działał klub sportowy LZS Mazowsze. „Najnowszą atrakcją w internacie jest wideo, pozwala na częstsze i niezależne wyświetlanie filmów”. Ponadto w gminie działało też 7 szkół podstawowych i 2 przedszkola, zatrudniały w sumie 108 nauczycieli.
Nazwa szkoły |
Liczba nauczycieli |
---|---|
SP Michałówka |
34 |
SP Wola Rębkowska |
20 |
SP Ruda Talubska |
12 |
SP Rębków |
12 |
SP Wilkowyja |
13 |
SP Wola Władysławowska |
12 |
SP Krystyna |
4 |
Po wyborach do rad narodowych z czerwca 1988 roku w skład GRN weszli (45 radnych):
- Smolarek Ryszard,
- Chciałowski Michał,
- Czajka Barbara,
- Fronczyk Barbara,
- Gadoś Janusz,
- Gora Mieczysław,
- Gora Stefan,
- Górski Ryszard,
- Góźdź Ludwik,
- Janisiewicz Jan,
- Kaczmarczyk Jan,
- Karczmarczyk Maciej,
- Karpisz Wanda,
- Krawczyk Stefan,
- Król Włodzimierz,
- Kujda Lucjan,
- Kuk Bogdan,
- Łuczyński Krzysztof,
- Makulec Franciszek,
- Małachowska Maria,
- Mianowski Tadeusz,
- Miętus Grzegorz,
- Ornat Janusz,
- Pałysa Marian,
- Piesio Jerzy,
- Piętka Stefan,
- Podczaski Krzysztof,
- Przybysz Feliks,
- Pyza Stanisław,
- Radziej Andrzej,
- Ruta Marian,
- Rychlik Jolanta,
- Sekuła Artur,
- Soszka Wiesław,
- Srebnicka Teresa,
- Szarek Maria,
- Szarek Henryk,
- Tomaszek Czesław,
- Urbański Marian,
- Walicki Stanisław,
- Winek- Głowala Władysława,
- Winek Teresa,
- Wyglądała Teresa,
- Zając Krzysztof,
- Zieliński Tadeusz.
Na pierwszej sesji GRN wyłoniono skład Prezydium GRN:
Przewodniczący Prezydium GRN |
Ryszard Smolarek |
---|---|
Zastępca |
Czesław Tomaszek |
Zastępca |
Lucjan Kujda |
Komisja Rozwoju Społeczno-Gospodarczego i Zaopatrzenia |
Henryk Szarek |
Komisja Rolnictwa, Gospodarki Żywnościowej i Ochrony Środowiska |
Marian Ruta |
Komisja Oświaty, Kultury i Spraw Socjalnych |
Jerzy Piesio |
Komisja ds. Samorządu |
Mieczysław Gora |
Komisja Przestrzegania Ładu i Porządku Publicznego |
Feliks Przybysz |
Elita gminna końca lat osiemdziesiątych:
Naczelnik Gminy |
Jan Kurach |
---|---|
Sekretarz UG |
Genowefa Boryń |
Główna Księgowa |
Maria Kowalska |
Prezes MG ZSL |
Józef Rękawek |
Przewodniczący MG ZSMP |
Artur Gregorczyk |
Dyrektor GZEAS |
Jan Rękawek |
Kierownik Zakładu Ceramiki Budowlanej w Miętnem |
Stefan Norek |
Geodeta Gminny |
Tomasz Łysiak |
Dyrektor SP Ruda Talubska |
Maria Balas |
Dyrektor SP Rębków |
Elżbieta Zalewska |
Dyrektor SP Wilkowyja |
Lucjan Kujda |
Dyrektor SP Wola Władysławowska |
Teresa Winek |
Dyrektor SP Wola Rębkowska |
Kazimiera Bokus |
Dyrektor SP Krystyna |
Elżbieta Ragus |
Dyrektor SP Michałówka |
Leokadia Piesiewicz |
Radna WRN |
Anna Kondej |
W 1989 roku rozpoczęły się przemiany polityczne i gospodarcze, które doprowadziły do wielkich zmian w naszym kraju. Gminne Rady Narodowe funkcjonowały do końca kwietnia 1990 roku. Ich kadencja została skrócona, bowiem w życie weszła ustawa o samorządzie gminnym. Rozpoczął się nowy etap w historii gminy Garwolin.